متاستاز

*متاستاز* (Metastasis) به فرایندی گفته می‌شود که در آن سلول‌های سرطانی از تومور اولیه (منشأ سرطان) جدا شده و از طریق جریان خون، سیستم لنفاوی یا مستقیم به سایر اندامها یا بافت‌های بدن گسترش می‌یابند و تومورهای ثانویه تشکیل می‌دهند. این فرایند نشان‌دهنده پیشرفت بیماری سرطان به مرحله پیشرفته‌تر است و درمان را پیچیده‌تر می‌کند.

مراحل متاستاز

۱. *جدا شدن سلول‌های سرطانی* از تومور اولیه.  
۲. *تهاجم* به بافتهای مجاور و ورود به عروق خونی یا لنفاوی.  
۳. *انتقال* به نقاط دورتر بدن.  
۴. *خروج از عروق* و استقرار در بافت جدید.  
۵. *تکثیر* و تشکیل تومور ثانویه.

اندام‌های شایع متاستاز

- سرطان ریه → مغز، کبد، استخوان.  
- سرطان پستان → استخوان، ریه، کبد، مغز.  
- سرطان روده بزرگ → کبد، ریه.  
- سرطان پروستات → استخوان.

 علائم متاستاز

بستگی به محل تومور ثانویه دارد؛ مثلاً درد استخوان، سردرد، تنگی نفس یا زردی.

تشخیص

- *تصویربرداری* (CT اسکن، MRI، PET اسکن).  
- *نمونه‌برداری* (بیوپسی) از بافت مشکوک.  
- آزمایش خون (بررسی نشانگرهای تومور).

درمان

- *شیمی‌درمانی* یا *هدف‌درمانی*.  
- *پرتودرمانی* برای کاهش علائم.  
- *جراحی* (در صورت امکان برداشتن تومورها).  
- *درمان‌های حمایتی* برای بهبود کیفیت زندگی.

متاستاز نشان‌دهنده مرحله پیشرفته سرطان است و معمولاً درمان کامل را دشوار میکند، اما روش‌های کنترلی برای کاهش سرعت پیشرفت و مدیریت علائم وجود دارد.